Đăng ký
Home
Forum
Xem nội dung mới
Hộp thư
Lý lịch
Trợ giúp
Ban quản trị
Lịch
Thống kê
- Code:
TÌM HIỂU VỀ “ĐÌNH CHỈ” THEO QUI ĐỊNH TRONG BỘ LUẬT TỐ TỤNG DÂN SỰ NĂM 2004
LS. ĐIỀN ĐỨC THÀNH
Điều 39, 50 Pháp lệnh thủ tục giải quyết các vụ án kinh tế; Điều 41, 53 Pháp lệnh thủ tục giải quyết các các tranh chấp lao động chỉ qui định một loại đình chỉ giải quyết vụ án dưới hình thức “Quyết định đình chỉ giải quyết vụ án”.
BLTTDS năm 2004 thì có nhiều loại đình chỉ khác nhau như: Đình chỉ giải quyết vụ án dân sự trong thủ tục sơ thẩm, đình chỉ giải quyết vụ án trong thủ tục phúc thẩm, đình chỉ xét xử phúc thẩm, đình chỉ xét xử theo yêu cầu của đương sự; nhưng trong quá trình thực hiện thì tính chất, căn cứ, hình thức vẫn chưa được cụ thể, chưa thực sự rõ ràng, đã dẫn tới sự lầm lẫn hay xem xét các căn cứ vẫn còn mù mờ theo cách hiểu của mỗi tòa án hay của mỗi vị thẩm phán…
Theo khoản 2 Điều 192 BLTTDS năm 2004 qui định đình chỉ giải quyết vụ án dân sự bằng cách xóa tên vụ án trong sổ thụ lý và trả lại đơn khởi kiện và tài liệu, chứng cứ kèm theo cho đương sự nếu vụ án thuộc trường hợp trả lại đơn khởi kiện theo qui định tại Điều 168 BLTTDS năm 2004. Những căn cứ, qui định tại điều này bao gồm: Thời hiệu khởi kiện đã hết; người khởi kiện không có quyền khởi kiện hoặc không đủ năng lực hành vi tố tụng dân sự; sự việc đã được giải quyết bằng một bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật của tòa án hoặc quyết định đã có hiệu lực của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền. Trừ trường hợp vụ án mà tòa án bác đơn ly hôn, xin thay đổi nuôi con, thay đổi mức cấp dưỡng, mức bồi thường thiệt hại hoặc vụ án đòi tài sản cho thuê, cho mượn, đòi nhà cho thuê, cho mượn, cho ở nhờ mà tòa án chưa chấp nhận yêu cầu do chưa đủ điều kiện khởi kiện; hết thời hạn thông báo nộp tiền tạm ứng án phí mà người khởi kiện không nộp hoặc không đến tòa án làm thủ tục thụ lý vụ án, trừ trường hợp có lý do chính đáng; chưa có đủ điều kiện khởi kiện. Vụ án không thuộc thẩm quyền của tòa án.
Căn cứ theo Nghị quyết số 02/2006/NQ-HĐTP ngày 12/05/2006 của Hội đồng thẩm phán Tòa án Nhân dân Tối cao hướng dẫn thi hành, các qui định trong phần thứ hai “Thủ tục giải quyết vụ án tại tòa án cấp sơ thẩm” của BLTTDS năm 2004, tuy đã cụ thể hóa các điều luật, theo đó để xác định thời hiệu khởi kiện đã hết hay chưa, thì tòa án phải căn cứ vào qui định của pháp luật về thời hiệu khởi kiện đối với quan hệ pháp luật cụ thể đó. Trường hợp pháp luật không qui định thời hiệu khởi kiện, thì xác định thời hiệu khởi kiện phải căn cứ vào qui định tại Điều 159 của BLTTDS năm 2004 và hướng dẫn tại mục 2 phần IV của Nghị quyết số 01/2005/NQ-HĐTP ngày 31/03/2005 của HĐTP Tòa án Tối cao hướng dẫn thi hành một số qui định trong phần thứ nhất “Những qui định chung” của BLTTDS năm 2004.
BLTTDS năm 2004 lại không qui định cụ thể về thời điểm Tòa Sơ thẩm áp dụng đình chỉ giải quyết vụ án, sau khi thụ lý vụ án hay trong giai đoạn chuẩn bị xét xử thuộc thẩm quyền ra quyết định đình chỉ giải quyết vụ án dân sự thuộc về thẩm phán được phân công giải quyết vụ án hoặc đình chỉ giải quyết vụ án thuộc về hội đồng xử án thông qua phòng nghị án… Nhưng khoản 1 Điều 194 BLTTDS năm 2004, thì thẩm quyền ra quyết định đình chỉ giải quyết vụ án dân sự thuộc thẩm quyền của thẩm phán được phân công giải quyết vụ án đó lại không qui định rõ thẩm phán có quyền ra quyết định đình chỉ giải quyết vụ án dân sự trong giai đoạn nào của quá trình tiến hành thủ tục tố tụng. Chỉ có khoản 2 Điều 210 BLTTDS năm 2004 thì các quyết định đình chỉ giải quyết vụ án dân sự phải được thảo luận, thông qua phòng nghị án, thì thẩm quyền ra quyết định đình chỉ giải quyết vụ án dân sự thuộc Hội đồng xét xử. Theo qui định của BLTTDS năm 2004 những quyết định được đình chỉ giải quyết vụ án dân sự thủ tục sơ thẩm chưa có hiệu lực pháp luật ngay vẫn có thể bị kháng cáo, kháng nghị theo thủ tục phúc thẩm; nếu không có kháng cáo, kháng nghị thì quyết định đình chỉ giải quyết vụ án dân sự có hiệu lực pháp luật và thủ tục tố tụng vụ án được chấm dứt. Như vậy về hậu quả pháp lý quyết định đình chỉ giải quyết vụ án không những về hình thức chấm dứt tố tụng, về nội dung coi như tòa án từ chối giải quyết tranh chấp vụ án; có nghĩa là yêu cầu của đương sự không được tòa án giải quyết về nội dung của vụ án tranh chấp đúng sai giữa các bên có quyền lợi liên quan. Ví dụ như tòa án đình chỉ giải quyết vụ án dân sự mà lý do đình chỉ là “thời hiệu khởi kiện đã hết”, tòa án sẽ không xét xử đến yêu cầu của nguyên đơn dù có căn cứ hay không có căn cứ, mà chỉ quyết định chấm dứt giải quyết vụ án tức là chấm dứt tố tụng. Mặc dù các quyền lợi về nội dung chưa được giải quyết giữa các đương sự, các đương sự không thể khởi kiện yêu cầu tòa án giải quyết lần nữa.
Một số trường hợp có thể khởi kiện lại, theo qui định tại điểm c, e và g khoản 1 Điều 192 bao gồm: Người khởi kiện rút đơn khởi kiện và được tòa án chấp nhận hoặc người khởi kiện không có quyền khởi kiện. Nguyên đơn được triệu tập lần thứ hai mà vẫn vắng mặt; đã có quyết định của tòa án mở thủ tục phá sản đối với doanh nghiệp, theo ngoại lệ qui định tại khoản 1 Điều 193…
Trường hợp đình chỉ giải quyết vụ án dân sự theo thủ tục phúc thẩm là đình chỉ giải quyết vụ án dân sự, là nội dung vụ việc và tố tụng; hậu quả pháp lý của bản án, quyết định sơ thẩm; như vậy đình chỉ giải quyết vụ án theo thủ tục phúc thẩm cũng là chấm dứt tố tụng; và tòa phúc thẩm còn phải hủy bản án, quyết định sơ thẩm, khi mà bản án, quyết định sơ thẩm thiếu cơ sở. Ví dụ như về thời hiệu khởi kiện, vì theo qui định của tố tụng tòa sơ thẩm phải trả lại đơn khởi kiện trước khi thụ lý; nhưng tòa sơ thẩm vẫn thụ lý. Do đó tòa phúc thẩm phải hủy bản án sơ thẩm và ra quyết định đình chỉ vụ án được qui định tại Điều 278 BLTTDS năm 2004.
Khi nào tòa phúc thẩm áp dụng đình chỉ giải quyết vụ án dân sự; tòa sơ thẩm có thể đình chỉ giải quyết vụ án trong giai đoạn chuẩn bị xét xử sơ thẩm trước phiên tòa hoặc tại tòa sơ thẩm. Còn đình chỉ giải quyết vụ án dân sự trong thủ tục phúc thẩm, chỉ được áp dụng trong phiên tòa phúc thẩm; vì quyết định đình chỉ giải quyết vụ án dân sự theo thủ tục phúc thẩm là quyết định số phận pháp lý của bản án sơ thẩm. Do đó cần phải được quyết định ở phiên tòa phúc thẩm và như vậy thẩm quyền đình chỉ giải quyết vụ án dân sự theo thủ tục phúc thẩm thuộc về hội đồng xét xử phúc thẩm theo qui định tại Điều 269 và Điều 278 BLTTDS năm 2004. Thẩm phán cấp phúc thẩm được phân công giải quyết vụ án không có thẩm quyền như thẩm phán cấp sơ thẩm.
Cũng theo qui định tại Điều 269 và 278, thì hội đồng xét xử phúc thẩm có thể ra quyết định đình chỉ giải quyết vụ án dân sự hoặc bản án phúc thẩm; theo khoản 1 Điều 269, nếu nguyên đơn rút đơn khởi kiện trước hoặc tại phiên tòa phúc thẩm, nếu được bị đơn đồng ý, thì hội đồng xét xử phúc thẩm ra quyết định hủy bản án sơ thẩm và đình chỉ giải quyết vụ án. Theo nguyên tắc chung, quyết định hay bản án phúc thẩm đình chỉ giải quyết vụ án dân sự, có hiệu lực pháp luật ngay.
Tại phúc thẩm còn một đình chỉ khác nữa, là đình chỉ xét xử yêu cầu kháng cáo, kháng nghị theo thủ tục phúc thẩm là việc đình chỉ kháng cáo, kháng nghị được áp dụng tại tòa phúc thẩm, nếu người kháng cáo rút toàn bộ kháng cáo, viện kiểm sát rút toàn bộ kháng nghị, nếu không có người kháng cáo về phần đó. Nếu người kháng cáo rút một phần kháng cáo, viện kiểm sát rút một phần kháng nghị, mà những phần rút đó độc lập với những phần kháng cáo, kháng nghị, nếu không có người kháng cáo về phần đó, chiếu theo mục I-10-2 Nghị quyết số 05/2006 NQ- HĐTP ngày 04/08/2006 của HđTP- TANDTC hướng dẫn thi hành một số qui định trong phần thứ ba “thủ tục giải quyết vụ án tại tòa án cấp phúc thẩm” của BLTTDS năm 2004.
BLTTDS năm 2004 có qui định “đình chỉ” trong tố tụng dân sự bao gồm nhiều loại khác nhau, từng giai đoạn tố tụng khác nhau; nhưng nghiên cứu kỹ thì BLTTDS năm 2004 cũng như hướng dẫn của HĐTP TANDTC vẫn chưa qui định cụ thể của từng loại khác nhau sẽ dẫn tới nhiều cách hiểu khác nhau, đưa đến những hậu quả cho nguyên đơn hoặc bị đơn khi phải “đáo tụng đình”…
CỔNG THÔNG TIN ĐIỆN TỬ ĐOÀN LUẬT SƯ TPHCM
SVLAW.7FORUM.BIZ 2014
